Kamienica z historią – krótka zapowiedź naszej kolejnej realizacji, czyli nadzoru archeologicznego podczas remontu niezwykle ciekawej kamienicy w Przemyślu przy ul. Tatarskiej 3. Do kamienicy przylegają zewnętrzne mury miejskie Przemyśla, a w bliskim sąsiedztwie znajdują się: kościół i Klasztor Sióstr Karmelitanek.

Historia kamienicy

Kamienica była miejscem niezwykłych wydarzeń z udziałem Żydów. W 1938 r. Stefania Podgórska mając 14 lat rozpoczęła pracę w przemyskim sklepie żydowskiej rodziny Diamant i zamieszkała u niej przy ul.Mickiewicza. W roku 1943 opiekując się swoją 9 -letnią siostrą Heleną przeprowadziła się do kamienicy przy ul.Tatarskiej 3. Na strychu, w schowku przeznaczonym na 7 osób, Stefania przez 15 miesięcy ukrywała rodzinę Diamant. Łącznie przebywało tam 13 Żydów, którzy dzięki pomocy dziewczynki przeżyli wojnę. Po wojnie Stefania zwana Fusią wyszła za mąż za Maxa, jednego z Żydów ocalałych dzięki niej i wraz z nim wyjechała najpierw do Wrocławia, a następnie w 1961 r. do Stanów Zjednoczonych.

W 1979 r siostry Podgórskie zostały uhonorowane przez Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1991 r. jedna z najważniejszych organizacji żydowskich Anti-Defamation Leaguge przyznała Stefanii nagrodę Courage to Care im. Jana Kantego. Na podstawie wydarzeń, jakie miały miejsce w przemyskiej kamienicy powstał film „W kryjówce milczenia”.

Okładka z filmu “W kryjówce milczenia”

W latach 90 Max Diamant, który po wojnie przyjął nazwisko Józef Burzmiński przyjechał do Przemyśla, by pokazać swoim dzieciom dom przy ul.Tatarskiej Podczas wizyty powiedział: “Proszę pilnować tego miejsca, ja tu wrócę i zrobię tu muzeum”.

Kamienica obecnie

Kamienica, opuszczona i zaniedbana, od listopada 2013 roku wpisana jest do rejestru zabytków przez wojewódzką konserwator zabytków, dr Grażynę Stojak, pod numerem A-1196. Decyzją radnych została jako mienie miejskie przeznaczona do sprzedaży. Społecznicy i politycy zgłaszali różne pomysły jego zagospodarowania. Postulowano m. in. przekazanie budynku Fundacji Dziedzictwa Żydowskiego w zamian za odstąpienie od części roszczeń z tytułu zwrotu mienia dawnej gminy żydowskiej w Przemyślu.

W kwietniu kamienicę kupił Maciej Piórkowski, właściciel prywatnego przedsiębiorstwa „Orion”, zajmującego się renowacją zabytków. Obecnie ta niezwykła kamienica jest w trakcie remontu, którego elementem jest nadzór archeologiczny prowadzony przez Arkadię Firmę Archeologiczną.

Widok ogólny na kamienicę od strony północnej

Widok na kamienicę od strony południowej; na zdjęciu widoczny jest również mur zewnętrzny miasta Przemyśl

Widok na belki stropowe kamienicy na parterze